Rối loạn phổ tự kỷ ảnh hưởng đến cách bộ não hoạt động dẫn đến một loạt các khuyết tật về hành vi và xã hội, từ mức độ rất nhẹ đến nặng. Trẻ mắc hội chứng rối loạn phổ tự kỷ có vấn đề về giao tiếp và tương tác xã hội. Trẻ cũng có những hành vi, sở thích và hoạt động lặp đi lặp lại. Khoảng 1⁄3 rối loạn phổ tự kỷ ở trẻ gây thiểu năng trí tuệ.

Phương pháp điều trị bệnh tự kỷ ở trẻ

Ngôn ngữ trị liệu cho trẻ tự kỷ

Liệu pháp ngôn ngữ trị liệu là một phương pháp quan trọng trong điều trị bệnh tự kỷ ở trẻ. Ngôn ngữ trị liệu giúp trẻ cải thiện kỹ năng giao tiếp với người xung quanh, thể hiện được nhu cầu hoặc mong muốn của mình.

Đối với những trẻ tự kỷ, việc trị liệu bằng ngôn ngữ thường hiệu quả nhất khi có sự kết hợp và hỗ trợ từ nhiều phía như gia đình, giáo viên, bạn bè để thúc đẩy trẻ giao tiếp nhiều hơn và tự nhiên hơn.

Một số trẻ không có ngôn ngữ và không thể phát triển các kỹ năng giao tiếp bằng lời nói thì việc sử dụng cử chỉ, ngôn ngữ ký hiệu là công cụ hữu ích để cải thiện khả năng giao tiếp của họ.

Hoạt động trị liệu trị bệnh tự kỷ ở trẻ

Hoạt động trị liệu là dạy trẻ tự kỷ các hoạt động hằng ngày như: tự ăn uống, thay quần áo, tắm giặt, giữ vệ sinh. Hoạt động trị liệu giúp trẻ có thể thực hiện được một số hoạt động nhỏ giúp trẻ nâng cao nhận thức, hành vi, củng cố những hành vi tốt, giảm các hành vi tiêu cực. Từ đó giúp trẻ có thể tham gia các hoạt động hằng ngày và giúp trẻ có thể giao tiếp dễ hơn.

Phương pháp chơi trị liệu với trẻ tự kỷ

Với liệu pháp floortime này, một bác sĩ trị liệu và cha mẹ sẽ thu hút trẻ em thông qua các hoạt động trò chơi mà trẻ thích. Dựa vào đó làm động lực để trẻ tự kỷ tham gia và tương tác với người khác. Từ việc tham gia trò chơi, bác sĩ trị liệu và cha mẹ sẽ dẫn dắt trẻ trong việc học các kỹ năng mới.

Vật lý trị liệu cho trẻ tự kỷ là phương pháp dễ thực hiện nhằm mục đích tăng kỹ năng vận động thô và xử lý các vấn đề về cảm giác, đặc biệt là vấn đề liên quan đến khả năng cảm nhận và nhận thức của cơ thể trong không gian. Vật lý trị liệu được sử dụng để cải thiện khả năng của trẻ tự kỷ trong việc tham gia vào các hoạt động hàng ngày. Phương pháp vật lý trị liệu dạy và cải thiện các kỹ năng như đi bộ, ngồi, phối hợp và cân bằng. Vật lý trị liệu có hiệu quả nhất khi được tích hợp trong chương trình can thiệp sớm.

Nếu trẻ tự kỷ nhẹ được kiểm tra, phát hiện và can thiệp sớm thì sự phát triển của trẻ vẫn có thể diễn ra tương đối bình thường, trẻ có thể hòa nhập được với cộng đồng xã hội. Trong trường hợp nặng hơn thì các biện pháp can thiệp và chăm sóc lúc này chỉ có thể giúp trẻ cải thiện phần nào để biết cách giao tiếp hơn.

Điều trị bệnh tự kỷ ở trẻ bằng chế độ quan tâm chăm sóc đặc biệt

Trẻ tự kỷ rất cần tình yêu thương và sự quan tâm từ cha mẹ và người thân. Đừng mặc cảm, không chủ quan, không bỏ rơi trẻ và cũng đừng để cho ai kỳ thị trẻ. Cha mẹ hãy kêu gọi sự giúp đỡ của mọi người xung quanh, luôn ở bên con và giành thời gian dạy con.

Bệnh tự kỷ ở trẻ dù nhẹ hay nặng cũng là tổng hợp của các hội chứng, tình trạng suy giảm nhận thức, tương tác xã hội, ngôn ngữ cũng như khả năng giao tiếp. Vì vậy công việc chữa trị cần một quá trình lâu dài, kiên trì, bền bỉ cùng sự phối hợp chặt chẽ của cả cha mẹ, gia đình, giáo viên, cộng đồng mới có thể mang lại hiệu quả tốt, chứ không thể chỉ dùng thuốc chữa trị như các bệnh khác.

Cha mẹ cần phải theo dõi tình trạng tự kỷ của trẻ một cách kỹ càng, trao đổi với bác sĩ, chuyên gia tâm lý, giáo viên mẫu giáo, thực hiện đúng theo những lời khuyên và hướng dẫn trị liệu về việc chăm sóc và giáo dục trẻ.

‎Liệu pháp oxy hyperbaric‎ được thực hiện bằng cách trẻ sẽ được hít thở oxy tinh khiết trong một căn phòng hoặc buồng áp lực. Trong các buồng hyperbaric, áp suất không khí được tăng lên gấp ba hoặc bốn lần mức áp suất không khí bình thường. Điều này làm tăng lượng oxy cung cấp cho mô của cơ thể, giúp cải thiện giấc ngủ, giảm đau đầu và làm giảm các vấn đề về hành vi ở trẻ.

Các kỹ thuật thư giãn, làm dịu cảm xúc và tinh thần, chẳng hạn như massage áp lực sâu hoặc dùng chăn trọng lượng, có thể làm dịu sự lo âu, kích động ở trẻ bị ASD. ‎

Xây dựng chế độ ăn phù hợp cho trẻ, tránh các thực phẩm có chứa chất phụ gia nhân tạo (chất bảo quản, màu sắc, đường hoá học). Thay vào đó, cha mẹ hãy tập trung vào các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng như: thịt gia cầm nạc, cá, chất béo không bão hoà, trái cây, rau củ tươi, thực phẩm giàu omega-3.

Can thiệp tại nhà trị bệnh tự kỷ ở trẻ

Phụ huynh và các thành viên khác trong gia đình có thể học cách chơi và tương tác với con cái theo cách thúc đẩy các kỹ năng tương tác xã hội, quản lý hành vi và dạy các kỹ năng sống và giao tiếp hàng ngày.

Cha mẹ nên dành nhiều thời gian để nói chuyện, đọc sách hay hát cho con nghe. Điều này sẽ giúp trẻ cảm nhận được tình thương và tạo cảm giác an toàn cho trẻ tự kỷ.

Khi con làm sai, các bậc phụ huynh không nên quát mắng vì điều này sẽ làm cho trẻ sợ hãi và ảnh hưởng đến tâm lý.

Khi trẻ hoàn thành một nhiệm vụ hoặc làm một việc có ích, cha mẹ nên khen hoặc thưởng cho trẻ một phần quà nhỏ để trẻ có động lực phát huy tiếp.

Chế độ dinh dưỡng cho trẻ tự kỷ

Não của chúng ta là 60% chất béo, trong đó 20% là axit béo omega 3. Trong thời gian mang thai và giai đoạn sau sinh, nếu không đáp ứng đủ lượng DHA sẽ gây ảnh hưởng rất lớn đến quá trình phát triển não bộ của trẻ sơ sinh có thể dẫn tới bệnh trẻ tự kỷ.

Trong giai đoạn “vàng” từ 1 - 3 tuổi là giai đoạn cần bổ sung đầy đủ omega 3 để trẻ có thể phát triển não bộ một cách toàn diện nhất. Omega 3 là một trong những thực phẩm vô cùng quan trọng trong chế độ dinh dưỡng cho trẻ tự kỷ.

Nghiên cứu DOLAB có nhắc đến việc bổ sung đầy đủ omega 3 sẽ cải thiện được các tình trạng suy giảm trí nhớ, tăng khả năng đọc, và giảm hành vi tiêu cực của trẻ tự kỷ.

Những thực phẩm giàu omega 3 là cá thu, cá hồi, cá ngừ, cải xoăn, rau bó xôi, cải xanh, súp lơ, rau bina…

Bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất

Trong quá trình phát triển của trẻ, việc bổ sung đầy đủ vitamin là khoáng chất là điều rất cần thiết để tránh tình trạng trẻ tự kỷ. Sau đây là một số vitamin và khoáng chất cần thiết cho sự phát triển não bộ của trẻ.

Vitamin D là một trong những chất xúc tác trong quá trình tổng hợp chất dẫn truyền thần kinh và hệ thống phát triển thần kinh của não bộ . Khi nồng độ vitamin D thấp, khả năng giữ và hình thành các kết nối thần kinh sẽ bị ức chế gây ảnh hưởng đến quá trình phát triển của não bộ.

Vitamin E giúp bảo vệ các chức năng của não. Một số nghiên cứu cũng cho thấy rằng vitamin E có thể giúp giảm căng thẳng trên não thông qua việc cung cấp năng lượng và giảm stress

Kẽm làm tăng hệ thống miễn dịch trong não, nó giúp trẻ tự kỷ kiểm soát các xung thần kinh.

Vitamin B6 cũng rất cần thiết trong quá trình phát triển của trẻ. Một trong những dấu hiệu của việc thiếu hụt vitamin B6 là trầm cảm và mất trí nhớ. Nên bổ sung đầy đủ vitamin B6 có thể giúp trẻ có một trí nhớ tốt.

Hạn chế đồ ăn nhanh, đồ ăn chế biến sẵn, thức uống có gas

Một nghiên cứu đăng tải trên tạp chí khoa học trực tuyến Plos One cho thấy việc lạm dụng đồ uống có gas có thể làm chậm phát triển não bộ và giảm chất lượng giấc ngủ khiến trẻ có nguy cơ mắc tự kỷ.

Một nghiên cứu của đại học bang Ohio cho rằng việc ăn thức ăn nhanh ảnh hưởng đến trí não của trẻ, những trẻ ăn thức ăn nhanh thường xuyên có điểm số thấp hơn trong những bài kiểm tra toán, khoa học và tập đọc.

Vì vậy, để điều trị bệnh tự kỷ ở trẻ, ba mẹ cần hạn chế cho trẻ ăn đồ ăn nhanh, thức ăn chế biến sẵn cũng như nước uống có gas.